Zwerfafval in beeld: dit zijn de drie meest besproken applicaties van 2020

Sinds de uitbraak van COVID-19 in maart 2020 werken we massaal vanuit huis. De kijk op de buitenruimte en daarmee zwerfafval verandert, omdat we nooit eerder zoveel van onze tijd verblijven in onze eigen directe leefomgeving. Het schoonhouden van onze directe leefomgeving is daarom steeds belangrijker geworden. Maar wordt het op straat ook echt schoner? Wie zijn die vrijwilligers die zich hier meer en meer voor inzetten? En weet de gemeente ook wie zij zijn?

Er zijn steeds meer applicaties op de markt waarmee vrijwilligers kunnen registreren wat ze doen en waar zij zwerfafval opruimen. Hiermee kun je inzicht krijgen in het aantal stuks zwerfafval dat wordt opgeruimd, contact leggen met zwerfafvalvrijwilligers en de locaties inzien waar zwerfafval wordt opgeruimd. Handig voor gemeenten die meer verantwoordelijkheden willen delen met inwoners. Elke applicatie heeft zijn voor- en nadelen. Hieronder een overzicht van de drie meest besproken applicaties uit 2020:

1.   Supporter van Schoon

De in september 2019 vernieuwde kaart van Supporter van Schoon (Stichting Nederland Schoon) biedt vrijwilligers een laagdrempelige manier om eigen zwerfafvalopruimacties in kaart te brengen. Het biedt je als vrijwilliger de mogelijkheid om 1) een eigen schoongebied in tekenen, 2) een eenmalige actie te organiseren of 3) een keertje mee te helpen met een actie. De acties en gebieden worden zichtbaar op een openbare interactieve kaart. Per mei 2020 is het daarnaast mogelijk om (als gemeente) ook contact te leggen met vrijwilligers in de kaart. Hiervoor is een ‘mail de initiatiefnemer’-button toegevoegd aan de schoongebieden. Het is dan aan de vrijwilliger om te bepalen of hij of zij reageert op de mail. Iedere gemeente heeft daarnaast een ‘eigen’ gemeentepagina, waarop je als gemeente specifieke informatie kunt laten plaatsen door Stichting Nederland Schoon. De bijbehorende kaart geeft jou, als gemeente, op een zeer laagdrempelige manier inzicht in waar vrijwilligers actief zijn en de kans om contact met hen op te nemen.

• Voordeel: Gratis en direct te gebruiken.
• Nadeel: De verbondenheid, activiteit en inzet van de vrijwilliger is niet zichtbaar en niet direct duidelijk.

2.   Litterati en het ‘Zwerfafvalkompas’

In 2020 beleefde Litterati een opmars door uiteenlopende initiatiefnemers en acties. Het registreren van soort en type zwerfafval kan leiden tot daadwerkelijke veranderingen in de verpakkingsindustrie; dit zagen we bijvoorbeeld bij het verbod op de knetterbal (vuurwerk), (was)papierenverpakkingen van Anta-Flu keelpastilles en Wilhelmina Pepermunt.

Een initiatiefnemer die het mogelijk heeft gemaakt om Litterati-data te vertalen in bruikbare gegevens voor gemeenten is GoClean. In de zomer van 2020 lanceerden zij het ‘Zwerfafvalkompas’, waarmee data uit Litterati wordt vertaald in gegevens om gericht zwerfafval- en reinigingsbeleid te schrijven. Het stelt een gemeente in staat om zeer nauwkeurig hotspots te bepalen, op basis van door vrijwilligers geregistreerde hoeveelheden zwerfafval. Het Zwerfafvalkompas biedt daarnaast mogelijkheden om als gemeente in contact te komen met vrijwilligers, door het bijgeleverde dashboard.

• Voordeel: Compleet inzicht in type en soort zwerfafval voor gericht beleid.
• Nadeel: Betaalde functies en bepaalde (oudere) doelgroepen zijn hiervoor lastig te activeren.

3.   HelemaalGroen

De app HelemaalGroen, ontstaan in 2017, biedt weer volledig andere inzichten. De unieke functionaliteit, waarbij gelopen trajecten door vrijwilligers worden vastgelegd, geeft je als vrijwilliger en gemeente een unieke inkijk in opruimactiviteiten op kaart. Over tijd verandert de kleur van bepaalde trajecten, waardoor meteen duidelijk is wanneer iemand in een bepaald gebied heeft opgeruimd. Als gemeente kan deze informatie gebruikt worden om in bepaalde gebieden die vaak door vrijwilligers worden opgeruimd, minder intensief te reinigen.

• Voordeel: Gratis en laagdrempelige inzet gevraagd door vrijwilligers bij ieder gebruik en toch accuraat inzicht.
  
• Nadeel: Interactie en contact tussen vrijwilligers en gemeente is minimaal.

Vragen over het gebruik van deze of andere applicaties in het zwerfafvalbeleid? Neem vooral eens contact op. We denken graag met je mee bij het maken van de juiste keuze, zodat deze past bij de gemeente en het zwerfafvalplan van de toekomst.

*Voor de volledigheid een kleine disclaimer bij dit artikel: het betreft hier een objectief overzicht en geen betaalde promotie.