Tijdlijn: Landelijke ontwikkelingen rondom vergoeding extra aanpak zwerfafval

En hoe beter dat overzicht te geven dan in een tijdlijn met de hoogtepunten in dat proces? In dit blog kijken we terug naar de belangrijkste stappen.

2013

Gemeenten in Nederland kunnen sinds 2013 (jaarlijks) een vergoeding krijgen voor de extra inzet voor preventie en aanpak van zwerfafval binnen hun gemeente: de zwerfafvalvergoeding. Hiervoor wordt een bedrag van 20 miljoen euro per jaar ter beschikking gesteld door het verpakkende bedrijfsleven, als onderdeel van de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022.

2019

In november 2019 is tijdens een ledenvergadering van de VNG besloten om de verwevenheid met aanpak zwerfafval in een toekomstige Raamovereenkomst Verpakkingen vanaf 2023 los te laten. Dit betekent in principe dat de zwerfafvalvergoeding verdwijnt per januari 2023. Het neemt niet weg dat er nog altijd gesprekken worden gevoerd (zie sectie “5.3 Verhouding tot beleidsacties”, d.d. 23 juni 2021) met betrokken partijen over de verlenging van de afspraken over zwerfafval en/of een aanpassing van de financiële bijdrage. Maar een vervangende zwerfafvalvergoeding (1-op-1) lijkt echter geen garantie meer te zijn.

2020

Dat komt deels doordat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in juni 2020, in het Ontwerpbesluit Single Use Plastics met een alternatief kwam. Het Ontwerpbesluit is het begin van de uitwerking van de Single Use Plastics Richtlijn (Europese regelgeving), die ook in Nederland moet worden geïmplementeerd per januari 2023. In dit Ontwerpbesluit werd voor het eerst gesproken over een nieuw kostendekkend tarief(systeem) voor opruimkosten van gemeenten en andere gebiedsbeheerders, die betaald moet worden door de producenten van specifieke eenmalige plasticverpakkingen. Hiermee lijkt het eigenlijk op een nieuwe zwerfafvalvergoeding, maar dan voor minder soorten zwerfafval. Het nieuwe financieringssysteem lijkt daarbij (in tijd) ook feilloos aan te sluiten op de aflopende oorspronkelijke zwerfafvalvergoeding.

2021

Tijdens de Netwerkweek Zwerfafval van Rijkswaterstaat in februari 2021 (slide 32) werd door het Ministerie van I&W aangekondigd dat tussen maart en de zomer van 2021 stakeholderbijeenkomsten zouden plaatsvinden over de invulling van dit systeem. In augustus 2021 zou vervolgens een concept ministeriële regeling gepubliceerd en in consultatie worden genomen, echter is deze tot op de dag van vandaag nog niet gepubliceerd. Inmiddels is wel een vooraankondiging geplaatst op de website van VANG Buitenshuis.

Update 23 oktober 2021: Inmiddels is de internetconsultatie gepubliceerd. Het is mogelijk om hier inhoudelijk op te reageren tot en met 6 december 2021.

2022

De definitieve regeling moet uiterlijk 5 januari 2022 worden gepubliceerd, exact één jaar voor ingang van de nieuwe regelgeving. Hopelijk biedt deze nieuwe vergoeding voldoende handvatten om bestaande zwerfafvalprojecten in gemeenten voort te zetten in de toekomst.

Nog meer vragen over de geschiedenis van de ontwikkelingen? Of eens sparren over wat de toekomst gaat brengen? Neem dan vooral contact op, we denken graag mee.